این بخش شامل توضیحاتی است پیرامون ٣ قسمت «با تو یاد هیچ کس نبود روا» ، «ادبیات چیست» و «درآمدی بر انواع ادبی»؛ امیدواریم استفاده ی لازم را از آن ببرید.
-بخش اول؛ با تو یاد هیچ کس نبود روا
الف) توضیحات
١-قسمت اول صفحه که با خط ریز نوشته شده، شامل تاریخ ادبیات می باشد. حفظ کردن تاریخ دقیق تولد و وفات ضروری نیست؛ اما باید بدانید که مولوی در قرن هفتم می زیست.
٢-قالب این شعر ‹مثنوی› می باشد.
٣-در بیت اول، دو کلمه ی «روا»، جناس تام محسوب می شوند و بنابر این ردیف به حساب نمی آیند. منظور از جناس تام این است که دو کلمه عیناً شبیه به هم نوشته شوند اما در معنی تفاوت داشته باشند. کلمه ی «روا» در مصرع اول به معنی «بر آورده شدن» و در مصرع دوم به معنی «شایسته» است. پس بیت اول دارای قافیه می باشد.
٤-در بیت دوم، کلمه های «قطره» و «دریا» متضاد هستند.
٥-در بیت دوم عبارت «قطره ی دانش» تشبیه است. مشبه: دانش مشبهٌ به: قطره وجه شبه: کم بودن ادات تشبیه:-. در بیت سوم نیز عبارت «قطره ی علم» به همین صورت تشبیه است.
٦-در بیت دوم، کلمه ی «دریاها»، استعاره است از حکمت و معرفت خدا.
٧-در بیت سوم، دو کلمه ی «تن» و «من» جناس می باشند.
٨-دربیت چهارم، سه کلمه ی «دام» و «دانه» و «مرغان»، مراعات النظیر هستند.
٩-کلمه ی «آتش» در بیت آخر، استعاره است از شر و فتنه.
١٠-دو کلمه ی «بد» و «زد» در بیت آخر، جناس می باشند.
ب)معنی ابیات
بیت١- خداوندا! با بخشش تو آرزوها برآورده می شوند؛ و با وجود تو یادآوری کسی شایسته نیست.
بیت٢-دانش اندکی که به ما بخشیدی را آن قدر گسترش بده که به دریای شناخت تو متصل شود.
بیت٣-مقدار اندکی دانش که در وجود من است را از هوا و هوس های نفس رها کن.
بیت٤-ما مثل پرندگان گرسنه و درمانده ای هستیم که هزاران عامل فریبنده بر سر راه ما قرار دارد.
بیت٥-اما چون تو نگهدار ما هستی، اگر در هر قدم هزاران مانع هم باشد نمی ترسیم.
بیت٦-ما از خدا ادب را آرزو می کنیم چون افراد بی ادب از لطف خدا محرومند.
بیت٧-فرد بی ادب نه تنها به خودش بدی می کند، بلکه شر و فتنه ی او بر همه مردم تاثیر می گذارد.
-بخش دوم؛ ادبیات چیست؟
مهم ترین قسمت، پاراگراف سوم می باشد که توضیح کاملی برای ادبیات است: «ادبیات یکی از گونه های هنر است و کلمات، مصالح و موادی هستند که شاعر و نویسنده با بهره گیری از عواطف و تخیلات خویش آن ها را به کار می گیرد و اثری ادبی و هنری پدید می آورد.»
-بخش سوم؛ در آمدی بر انواع ادبی
مهم ترین قسمت ها شامل خط دوم پاراگراف دوم و تمام پاراگراف سوم می باشند:
«جز دو قالب شعری قصیده و غزل، دیگر قالب ها مانند رباعی، دو بیتی، مثنوی و ... بر اساس شکل نام گذاری شده اند.»
«در ادبیات جهان، آثار ادبی بر اساس اندیشه و محتوا به چهار نوع حماسی، غِنایی، نمایشی و تعلیمی تقسیم بندی شده است.»
*توجه: خواهشمندیم در صورت استفاده از مطالب وبلاگ، با ذکر منبع و آدرس وبلاگ به ما کمک کنید.
در این بخش، به توضیحاتی کامل در مورد دو قسمت ”هر کاری که با نام خدا آغاز نشود، ابتر است“ و ”ستایش خدا و پیغمبر“ درس اول ادبیات فارسی اول دبیرستان می پردازم. امیدوارم استفاده ی لازم را ببرید.
الف)معنی کلمات دشوار
دیرباز: قدیم نعت: ستایش منقبت: ذکر نیکی ها آفرین: ستایش اختران: ستارگان دهنده=نعمت دهنده خوش گوار: لذت بخش خواری: پستی و ذلت زیبنده: سزاوار درخورنده: لایق بازپسین: آخرین پند نیوشان: شنوندگان پند
ب)توضیحات
١-در خط دوم بند اول، منظور از بخشندگی، بخشیدن اشیاء مادی به دیگران است که هم معنی سخاوت می باشد. اما منظور از بخشایندگی، بخشیدن گناهان است.
٢-جمله ی [در هیچ گنجی از حکمت و معرفت گشوده نمیشود]، یک تشبیه است. =› مشبه: حکمت و معرفت مشبهٌ بِه: گنج وجه شَبَه: ارزش بالا ادات تشبیه:-
٣-پاراگراف دوم درس، جزو تاریخ ادبیات محسوب می شود: [آن چه که می خوانید، بخشی از تاریخ جهانگشای جوینی است که در آن عطاملک جوینی (٦٨١-٦٢٣ هجری قمری) با نثری شیوا به ستایش پروردگار عالم و رسول اکرم (ص) پرداخته است. تاریخ جهانگشای جوینی شرح وقایع تاریخی قرن هفتم هجری و حمله ی مغول به سرزمین ماست.]
٤-در عبارت «جهان آفرین»، کلمه ی ”آفرین“، ریشه ی مصدر آفریدن می باشد.
٥-متن بخش دوم به صورت نثر مسجع می باشد.
ج)معنی ابیات و عبارت ها
١-معنی بیت «جهان را بلندی و پستی تویی/ ندانم چه ای، هر چه هستی تویی!» =› بلندی و پست جهان از قدرت تو به وجود آمده و ما هیچ یک نمی توانیم به طور کامل تو را بشناسیم.
٢-منظور از عبارت «تا باد و آب و آتش و خاک در آفرینش بر کار است» =› تا دنیا بر قرار است. [لازم به توضیح است که در زمان های قدیم، مردم اعتقاد داشته اند که جهان از چهار عنصر به نام عناصر اربعه یا چهارگانه تشکیل شده است. که عبارت اند از باد و آب و آتش و خاک]
٣-منظور از عبارت «گل بر شاخسار هم بستر خاک» =› تا زمانی که نظم طبیعت بر جاست.